Trong những năm qua, kinh tế hợp tác (KTHT), hợp tác xã (HTX) đã có nhiều đóng góp vào sự phát triển kinh tế – xã hội của địa phương, góp phần giải quyết việc làm, tăng thu nhập, nâng cao đời sống cho lao động nông thôn. Trong chuyến khảo sát tình hình phát triển KTHT, HTX tại tỉnh mới đây, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo đánh giá cao kết quả đạt được của tỉnh; đồng thời nhấn mạnh: “Phát triển KTHT, HTX là xu thế tất yếu trong thời gian tới”.
Thu hoạch lúa ở Hợp tác xã tôm – lúa Thạnh Phú. Ảnh: Viết Duyên
Phát triển mới 123 HTX
Giai đoạn 2016 – 2020, các HTX trên địa bàn tỉnh từng bước hoạt động có hiệu quả, chú trọng thực hiện việc ứng dụng chuyển giao tiến bộ vào sản xuất, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với xây dựng nông thôn mới (NTM).
Ước đến cuối năm 2020, toàn tỉnh có 1.384 tổ hợp tác (THT), tập trung lĩnh vực nông – lâm – ngư nghiệp, thu hút trên 25 ngàn thành viên. Doanh thu bình quân gần 500 triệu đồng/tổ, lợi nhuận 70 triệu đồng/tổ. Một số THT gắn với doanh nghiệp (DN) hỗ trợ đầu vào, đầu ra sản phẩm, giúp phát triển kinh tế hộ gia đình, giúp thành viên vươn lên thoát nghèo.
Tỉnh phấn đấu đến cuối năm 2020 có 123 HTX thành lập mới, lũy kế có 159 HTX, tăng 89 HTX so với năm 2016. Trong đó, có 122 HTX lĩnh vực nông nghiệp – thủy sản. Doanh thu bình quân khoảng 2,1 tỷ đồng/HTX, lãi 80 triệu đồng/HTX. Số lượng HTX đang hoạt động 149, ngừng hoạt động 10 và giải thể 6.
Kết quả nổi bật trong phát triển KTHT, HTX là bước đầu liên kết được các DN trong và ngoài tỉnh giải quyết đầu vào, đầu ra cho sản phẩm theo hướng chuỗi giá trị, nhất là đối với 8 chuỗi giá trị sản phẩm chủ lực của tỉnh, trong đó có dừa, bưởi, chôm chôm và sầu riêng…
Thời gian qua, tỉnh đã thực hiện nhiều chính sách hỗ trợ đối với HTX, nhằm khuyến khích HTX phát triển. Tỉnh có 31 HTX được hưởng chính sách hỗ trợ thuê lao động trẻ về làm việc theo Nghị quyết số 03 của HĐND tỉnh và vốn Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM, với tổng kinh phí 1,58 tỷ đồng.
Trong năm 2019, thực hiện hướng dẫn của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tỉnh đã rà soát, khảo sát, chọn HTX để đề xuất hỗ trợ đầu tư hạ tầng từ nguồn vốn dự phòng trung hạn Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM, đến nay, tỉnh đã hỗ trợ đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng, nhà xưởng theo chủ trương đầu tư cho 6 HTX của các huyện: Chợ Lách, Thạnh Phú, Giồng Trôm, Ba Tri, với tổng kinh phí hỗ trợ 3,8 tỷ đồng. Toàn tỉnh có 9 HTX nông nghiệp được thuê đất dài hạn, với tổng diện tích 1.599ha. Một số HTX được chính quyền xã cho mượn tạm các trụ sở cũ để làm trụ sở. Các HTX khác tự thuê đất hoặc sử dụng tạm địa chỉ nhà của thành viên để hoạt động.
Hoàn thiện chuỗi giá trị nông sản chủ lực
Chủ tịch UBND tỉnh Cao Văn Trọng khẳng định: Thời gian qua, chính quyền cấp xã đã tham gia công tác này rất tốt. Vai trò, mức độ tham gia của chính quyền được điều chỉnh ngày càng hợp lý. Chọn ban giám đốc HTX là những người có tâm huyết, có khả năng hội tụ và uy tín cao với người dân địa phương.
Các tổ hợp tác, hợp tác xã sản xuất trái cây liên kết với doanh nghiệp để đưa sản phẩm ra thị trường. Ảnh: Cẩm Trúc
Phát triển KTHT, HTX còn bộc lộ nhiều hạn chế về tổ chức bộ máy, năng lực quản lý, điều hành HTX. Sự phối hợp quản lý, hỗ trợ HTX giữa các ngành, địa phương chưa chặt chẽ, chưa thể hiện hết vai trò trách nhiệm của từng đơn vị. Hoạt động của HTX còn nhiều khó khăn. Tỷ lệ HTX hoạt động không hiệu quả còn cao. Đa phần HTX chưa xây dựng được trụ sở, xưởng sơ chế, chế biến. Việc thực hiện một số chính sách ưu đãi, hỗ trợ HTX còn hạn chế, hiệu quả chưa cao.
Với quan điểm KTHT, HTX là động lực phát triển kinh tế – xã hội bền vững; là xu thế tất yếu của sự phát triển, Bến Tre xác định mục tiêu giai đoạn 2020 – 2025 phát triển khoảng 150 THT, 75 HTX trên các lĩnh vực, nâng tổng số HTX toàn tỉnh 210 HTX và 2 liên hiệp HTX nông nghiệp.
Chủ tịch UBND tỉnh Cao Văn Trọng nhấn mạnh: Quan điểm của tỉnh là xây dựng HTX hiệu quả, chất lượng, không chạy theo phong trào, số lượng. Trong 5 năm tới, tỉnh dự kiến phát triển mới 75 HTX. Ngoài ra, tỉnh còn quan tâm đa dạng hóa sản xuất kinh doanh, tổ chức sản xuất gắn với tạo sự liên kết với các DN. Xác định cây dừa là thế mạnh để các HTX phát triển…
“Tuy số lượng HTX ở tỉnh không nhiều nhưng tỷ lệ tham gia chuỗi giá trị rất cao. Đồng thời, quy mô thành viên khá lớn, vốn góp khá cao. Vốn góp bình quân của HTX Bến Tre tương đương với mức bình quân cả nước.
Hướng tới, tỉnh cần tập trung củng cố và xây dựng, phát triển các HTX, THT; chú trọng phát triển cả về số lượng lẫn chất lượng. Từng bước đưa HTX gắn với các chuỗi giá trị, tạo điều kiện cho các HTX tăng cường hoạt động liên doanh, liên kết giữa HTX với các tổ chức kinh tế khác, nhằm thực hiện hoàn thiện chuỗi giá trị sản phẩm nông nghiệp chủ lực của tỉnh”.
(Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo)
Cẩm Trúc (baodongkhoi.vn)